poniedziałek, 25 listopada 2013

Uprawomocniona przemoc

"Nie zabijaj" - Księga Wyjścia 20:13

Szóste przykazanie jest krótkie. Zawiera dwa słowa. Jest więc z jednej strony proste. Z drugiej strony wydaje się skomplikowane ponieważ mamy dużo nieporozumień z jego znaczeniem. Pierwsze słowo tego przykazania nie wymaga wielu wyjaśnień. Dobrze wiemy, co oznacza "nie". Problem w tym, że nie rozumiemy  drugiego słowa. 

Co Bóg ma na myśli mówiąc „Nie zabijaj”? Zacznę od kwestii tłumaczenia. Hebrajskie słowo oznacza tu nie tyle zabijanie jako takie - rozumiane jako odebranie życia. Oznacza raczej mordowanie, czyli pewien kontekst odebrania życia. Określenie nie zabijaj sugeruje, że chodzi o zakaz wszelkiego rodzaju uśmiercenia człowieka, bez względu na kontekst i przyczynę.

Określenie "nie morduj" zawęża okoliczności uśmiercenia człowieka. Różnica między uśmierceniem, a zamordowaniem jest taka, że zamordowanie jest rodzajem uśmiercenia. Jest więc pojęciem węższym. I co więcej, oznacza grzeszny, nieuzasadniony sposób uśmiercenia.

Ktoś może powiedzieć, że każdy rodzaj uśmiercania człowieka jest zły. I że Bogu chodzi tu o każdy rodzaj odbierania życia człowiekowi. Nigdy i w żadnych okolicznościach nie można zabić! To oczywiście jest niebiblijne spojrzenie. Już bowiem w następnym rozdziale Pan Bóg mówi o konsekwencjach odebrania życia człowiekowi i należy do nich... kara śmierci.

Mamy w Biblii przykłady bezpośredniego uśmiercania człowieka przez samego Boga, a wiemy, że Bóg nie łamie żadnego z 10 przykazań ponieważ jest święty, dobry i bezgrzeszny. Co więcej, mamy fragmenty Pisma, gdzie Bóg zezwala lub nakazuje uśmiercenie człowieka w pewnych okolicznościach (kara śmierci za najcięższe zbrodnie, wojna).

Szóste Słowo nie jest więc absolutnym zakazem uśmiercania ludzi. Nie sankcjonuje bałwochwalczego stosunku do życia. Dlatego Szóste Przykazanie dotyczy nieprawomocnego stosowania przemocy wobec bliźniego. 

To brzmi dziwnie. To jest uprawomocniona przemoc? Wg Biblii tak. Np. siła użyta wobec wroga w obronie kraju, siła użyta przez antyterrorystów, by rozbroić napastnika, siła użyta przez policję względem bandytów na stadionie, siła użyta przez właściciela domu wobec złodzieja itp. 

Są to przykładowe konteksty, w których Bóg daje przyzwolenie na użycie siły. Przede wszystkim ustanowił na ziemi władze, które mamy respektować i szanować, aby one w imieniu Bożym strzegły porządku i karały tych, którzy go niszczą.