środa, 17 stycznia 2018

Pomniki ofiar

W jaki sposób ludzie z dobrymi intencjami stają się złymi ludźmi? Jak ludzie tacy jak faryzeusze, konserwatywni Żydzi, którzy dbają o prawo Boże - stają się hipokrytami? Jak stają się sługami nieczystości? Jak stają się mordercami? Jezus odpowiada: zaczynają od budowania pomników dla proroków Boga, których zabili ich ojcowie (Łk 11.47-49).

"Biada wam, że budujecie grobowce prorokom, a przecież ojcowie wasi pozabijali ich. Zaiste, świadczycie przez to, że pochwalacie uczynki ojców swoich, gdyż oni ich zabili, a wy budujecie im groby. Dlatego też i Mądrość Boża powiedziała: Poślę do nich proroków i apostołów, a z nich niektórych będą zabijać i prześladować".

Rene Girard wskazuje, że we wszystkich ludzkich kulturach występuje tendencja do ubóstwiania ofiar. Dodaje, że to powszechna tendencja do budowy grobowców starych, umęczonych proroków. Dzieje się tak dlatego, że przemoc i morderstwo często sprawiają wrażenie, że pokój został przywrócony. Nie ma człowieka, nie ma problemu. Jest spokój. Według Kaina Abel był problemem. Sądził, że Abel wszedł mu w drogę w chęci otrzymania błogosławieństwa od Boga. Kain chciał błogosławieństwa Bożego, więc pozbył się "problemu". Kiedy Abel zniknął, Kain sądził, że może czcić Boga w pokoju. I tak było ze wszystkimi prorokami, których Bóg posłał do Izraela: gdyby mogli zostać uciszeni, byłby spokój i cisza. W taki sposób myśleli ich oprawcy. 

Ta postawa grozi i nam: np. rodzic, który jest surowy i zawsze krytykujący swoje dzieci, lecz usprawiedliwia swoją postawę twierdząc, że stara się im pomóc i przygotować do dorosłego życia. Taki rodzic grzeszy słowami, tonem, gniewem i postawą w imię - jak sądzi - chrześcijańskiego wychowania, w imię chrześcijańskich wartości. 

Czy kiedykolwiek postawa takiego rodzica wytworzyła dobrych studentów, muzycznych wirtuozów czy świetnych przedsiębiorców? Oczywiście! Film Whiplash uczy, że to jest możliwe. Dlatego niektórym wydaje się, że skoro metoda działa, to jest dobra. Skutek jest taki, że nie tylko usprawiedliwiamy ją, ale nawet zaczynamy ją gloryfikować: Spójrz! Oto owoce! Zobacz jak świetnie mówi po włosku! Jak super gra na akordeonie! Czy więc poniżanie go może być złe? Zobacz jak dobre są owoce mojej metody! 

Niektórzy rodzice budują sobie pomnik na grobie rozbitej duszy syna lub córki. Są jak faryzeusze budujący pomniki prorokom, których zabili ich ojcowie. Zaczynamy ubóstwiać nasze ofiary. Zbudujemy im pomnik. Moje dziecko jest wspaniałe! Czyżbyś jednak zapomniał, że przecież wcześniej zgniotłeś jego ducha?