poniedziałek, 14 grudnia 2015

Demokracja, monarchia czy oligarchia, czyli jaki ustrój państwa wspiera Biblia?

Jaki ustrój państwowy wspiera Pan Bóg? Monarchię? Oligarchię? Demokrację? A może coś zupełnie innego? Kilka myśli na ten temat:

1. Starożytny Izrael w przeciągu swojej historii miał różne formy organizacji i zarządzania: od rodu, narodu do organizacji w formę państwa. Miał okres starszych, sędziów i królów. 

2. Niezależnie od formy zarządzania – celem władzy były dwie rzeczy:
- ochrona bezpieczeństwa obywateli 
- wymierzanie sprawiedliwości względem tych, którzy to bezpieczeństwo pogwałcali (Rdz 9.6).

3. Władza miała sprawować swój mandat pod Bożym autorytetem. Biblia nigdzie nie daje rządzącym autorytetu kontrolowania ekonomii, edukacji, zapewniania dobrobytu czy zakazu sprzedaży zsiadłego mleka, oscypków lub kiszonych ogórków. 

Główne powołanie władzy w obszarze poprawiania dobrobytu i warunków życia obywateli można sprowadzić do krótkiego: pozwolić ludziom na wolne działania, wolną wymianę dóbr w ramach ustanowionego prawa (np. zakaz kradzieży) oraz egzekwować sprawiedliwe kary wobec tych, którzy to prawo łamią.

4. W centrum biblijnej uwagi jeśli chodzi o kompetencje władzy jest sprawiedliwość. Bóg chce, aby była ona wymierzana wedle Jego standardów, poprzez Jego przedstawicieli (władze na ziemi), nie zaś wedle umownej opinii poszczególnych obywateli, nawet gdyby stanowili oni większość. Państwo jest odbiorcą sprawiedliwości, nie zaś jej twórcą.

5. Nawet w czasach królów ich władza nie była absolutna. Po pierwsze: przyczyną był Bóg, który ustanawia i strąca władców z ich tronów. Po drugie: z Bożego zarządzenia istniał system kontroli i decentralizacji odpowiedzialności w państwie. Przykładowo, Bóg nakazał Mojżeszowi wybrać sędziów, aby panowali nad tysiącem, setką, pięćdziesiątką i nad dziesiątką (Wj 18.17-22). „Tak odciążysz siebie, a oni ponosić będą odpowiedzialność wraz z tobą”. (18.22).

Izrael był zdecentralizowany na dwanaście plemion. Każde miasto miało własnych sędziów i nadzorców, których zadaniem były sprawiedliwe rządy i wyroki (4 Mj 33.54; 34.13-29; 5 Mj 16.18; 17.14-20, 2 Krn 19.4-11). Było to Bożym zarządzeniem nawet w czasach królów (5 Mj 17.14-20, 2 Krn 19.4-11).

Bóg osądził mieszkańców spod wieży Babel za ograniczenie siebie samych do jednego politycznego ciała (Rdz 11.1-9). Zniszczył Abimelecha za to, że stawiał siebie ponad innych starszych Sychem (Sdz 9). Osądził króla Dawida za to, że dążył do centralizacji władzy (2 Sm 24; 1 Krn 21.1-17; 27.24; 28.2-3). 

Ponieważ ludzie lubią nadużywać swojego autorytetu i ignorować autorytet Boga ponad nimi, decentralizacja jest ochroną przed tyranią. 

6. Jaki więc ustrój państwowy jest wg Pisma Świętego najlepszy? Monarchia? Oligarchia? Demokracja? Cóż, myślę, że chrześcijańska teokracja.